TURBO SİSTEMLERİNİN TEMELLERİ

Bir motordan alınabilecek maksimum gücü elde etmenin en iyi yolu silindirlere gönderilecek maksimum benzin ve hava karışımı ile olurBu işlem bir motoru güçlendirmenin bir numaraları kuralıdırBunu yapmanın bir yoluda silindir yuvalarını büyütmektir esasında(örn:6000 cc motorlar) Fakat turbo gibi teknolojiler bunu daha kolaylaştırarak kullanışlı hale getirmektedir.

Turbochargerlar motora gönderdikleri fazla hava ve benzin karışımı ile küçük silindirlerden de güç sağlamayı amaçlamaktadırlarGenel olarak Turbochargerlar 04 bar'dan 20 bar'a kadar güç üretebilmektedirlerNormal olarak atmosfer basıncının 1,014 Bar olduğunu düşünürsek Turbochargerların motora atmosferde olandan %50-%100 fazla basınç uyguladığını görebilirizBu da %50 güç artışı anlamına gelmektedir.

Bu motorun güç artışıdır fakat bu gücü tam olarak almamızı engelleyen bir takım unsurlar vardırEgzos çıkışında bir turbin bulunması eksoz geri basıncının artmasını sağlar ve motor eksoz gazını tam olarak dışarıya atmakta zorlandığı için güç kayıpları oluşur.

Pek tabi ki herşey enjeksiyonlu bir motora Turbo takmakla bitmezBunun yanında sistemin daha fazla benzine ihtiyacı olacaktırBir turbocharger silindirlere daha fazla benzin göndermeyi sağlayamaz, bunu yapan aracın işletim sistemidir İşletim sistemin yanı sıra da orjinal benzin pompanızın haricinde daha fazla benzini pompalayabilecek kapasitede bir benzin pompasına ihtiyaç duyulur.

Araba motorlarında Turbo'nun ne işe yaradığını Uzmanlardan dinleyelim.

Video için : 

http://www.uzmantv.com/araba-motorlarinda-turbo-ne-ise-yarar

Turbo Nasıl Çalışır ?

Eksoz manifolduna takılan Turbochargerlar , motordan gelen eksoz gazı sayesinde Turbinelerini döndürürlerYani buraya kadar motor kendi gücünü kullanmaktadırSalyangoza bir mil sayesinde bağlı olan türbinler, dönmeye başladığı andan itibaren silindire giden havayı gitmesi doğrultusunda zorlamaya başlar.

Silindirlerden gelen eksoz gazı Türbin pervanesin bıçaklarına çarparak türbinin dönmesini sağlarTurbine ne kadar fazla gaz gelirse o kadar hızlı döner.

Milin diğer ucundaki pervane ise kompresor pervanesidirBu pervane eksoz gazının silindirlere iletilmesi yolunda basınç uygulamaktadırlar.

Kompresor Pervane Bıçakları

Bu pervaneler dakikada 150000 kere dönmektedirlerBilgisayarınızdaki hardiskin bile dosyalarınızı okumak için dakikada 7200 kere dönebildiğini düşünürsek bu dönüş hızı inanılmazdırBurda turbonun yağsız kalması demek anında yanması anlamına gelmektedirO yüzden pervenaleri tutan milin çok dikkatli şekilde konumlandırılması gerekir çünkü yanlış bir setup milin kendi oluşturucağı momentumdan kırılmasına yol açacaktırBu pervanelerin dönmesi için sıvı yataklar kullanılmaktadırBu sayede hem milin soğuması sağlanıyor hemde sürtünme katsayısı düşürülüyor.

Turbo Modelleri ve Tasarımları

Turbo modellerinden bahsetmeden önce turbochargerların yol açabileceği bazı problemlerden bahsetmeliyiz

Maxi Boost:

Turbolar büyüklüklerine göre güç artışı sağlamaktadırlarTurbo basıncı yükseltmek her ne kadar maksimum gücü elde etmemizi sağlasada silindirlerin ve pistonların dayanabileceğinden fazla basınç içerlemek Knocing dediğimiz problemi doğurmaktadırKnocking aslında silindir ve pistonlardan gelen tık tık sesidirMotor bu devrede detonasyona uğrar ve silindirlerde oluşan ısı yükselirMotora giden havayı ne kadar fazla sıkıştırırsanız, hava o kadar fazla ısınacaktır Şimdi bir yanağınıza hava doldurun ve onu sıkıştırırak diğer yanağınıza geçirinBu işlemi devamlı yaptığını sürece ağzınızda bulunan havanın ısınacağını göreceksinizAynı şekilde yüksek basınçlı turbolarda bu durum yaşanırTurbo gelen gazı sıkıştırarak motora gönderir fakat doğacak bu basınçtan ısınan hava silindirler içindeki Bujiler tarafından gerçekleştirilen patlamanın önüne geçer Eğer pistonlarınız ve silindirleriniz buna uygun değilse hepsi birer mum gibi birkaç dakika içinde erirlerBu yüzden turbo motorları devamlı yüksek oktan benzine ihtiyaç duyarBu avans(knocking) problemin önüne geçmek içinde motorların sıkıştırma oranları düşürülmektedir.

Yüksek basınçtan detonasyona uğramış bir Impreza Turbo motoru

Turbo Lag:

Turbo chargerlarla ilgili en önemli problemlerden biride türbinin geç devreye girmesidirHer ihtiyaç duyduğunuzda gaza basıp güç elde etmek mümkün değildir çünkü salyonagozun içindeki pervane ancak belli bir motor devrinden sonra dönmeye başlamaktadırTurbonun devrede olmadığı bu zaman sürecine Turbo Lag denilirTurbo devreye girdiği zaman ki araçtaki ani tekme etkisi bu yüzdendirTurbo devreye girer ve araç çıldırmış gibi saldırıya geçer.

Turbodaki bu gecikmeyi azaltmanın en iyi yolu Turbo içindeki dönen ana parçaları hafifletmekle olurHafifletmekte küçültmekle olurBu da pervanin ve kompresorun daha hızlı çalışmasına olanak sağlayarak erken devreye girmesine yol açarDünyada bunu en iyi başaran firma WW firmasının 1700 rpm de devreye giren passat modelleri için ürettiği turbochargerlardırFakat bu turbochargerlar büyük turbolar gibi yüksek basınç üretemezler.

Küçük-Büyük Turbochargerlar;

Biraz öncede söylediğim gibi salyangozun içindeki parçaları hafifletmek ve aynı doğrultuda küçültmek salyangozun içindeki trübin pervanesinin erken dönmeye başlamasına yani turbonun erken devreye girmesini sağlarFakat bu pervaneler küçük olduklarından dolayı büyük pervaneler kadar hava sağlayamazlarAslında sistem çok basittirNasıl evinizdeki küçük vantilatör büyüğü kadar hava sağlayamıyorsa küçük turbochargerlarda büyük ağabeyleri gibi güç üretemezler.

Turbonun Özellikleri:

Bilya Yatak:

Milin bağlı olduğu pervanelerin yatağında bulunan bu bilyalar azda olsa bazı turbochargerlarda kullanılmaktadırTabi ki bu bilyalar sizin normal olarak bildiğiniz bilyalardan farklıdırHepsi kusursuz bir üretimin ürünleri olan bu bilyalar özel meteryallerden imal edilir ve dakikada 150000 kere dönen türbin pervenesin yarattığı sürtünmelere dirençlidirlerPek fazla tercih edilmeyen bu bilyalar aslında turbo lagını önlemektede yarar sağlamaktadırlar,

Seramik Türbin Bıçakları:

Sermik turbin bıçaklarının tek avantajı metal bıçaklara nazaran hafif olmarı ve turbo lagını azaltmalarıdır

Sequential Turbochargerlar

Bizim, twin turbo olarakta bildiğimiz bu chargerlar iki tane salyangozu esas alarak üretilmiştirYani iki turbo yanyana çalışmaktadırlarBirincisi, yani küçük olan devreye erken girer ve turbo lagını engellerİkinci turbo ise yüksek motor devirlerinde devreye girerek yüksek basınç sağlamayı esas almışlardır.

Intercooler;

Kompresyona uğrayan hava, ısınırIsınan hava ise genişler bu yüzden turbodan gelen basınç artışı havanın motora gitmeden önceki ısınmasının sonucudurİyi bir güç artışı için silindirler daha fazla hava moleküllerine ihtiyaç duyarlar, sadece basınç motorun gücüne artırmaya yetmez.

Bu radyatöre benzeyen siyah kutu turbochargerdan gelen basınçlı havanın içinden geçmesine sağlar, ince kanallardan geçen basınçlı gaz süzülür ve soğutulurBu sayede motora daha fazla hava molekülü girmesi sağlanırEğer turbocharger basıncı 0,7 bar ise intercoolerda 0,7 barlık sıkıştırlılmış havayı süzecek kapasitede olmalıdır.

Turbolar hakkında bazı tezahürler;

-Motor yağını her 5000 km ya da daha erken süreler içerisinde değiştirin.

-Her zaman motor üreticisinin tavsiye ettiği yağı kullanın -WD40 ve benzeri temizleme katkılarını ya da gevşeticileri kullanmayın.

-Her zaman motorun ısınması için 30 ila 60 saniye kadar bekleyin.

-Soğuk ve ince yağ, ısınmış bir yağ gibi kolayca hareket edemez ve parçaların bir süre yağsız kalmasına yol açar!

-Yola çıktığınızda turboyu hemen devreye sokmayın, turbo henüz yağ ihtiyacını gidermemiş olabilir.

-Aracı stop etmeden önce turbonun dinlemesi ve bir sonraki çalışma için gerekli yağlamayı yapmasına izin verinTurboyu ne kadar zorladıysan o derecede dinlendirme yapın.

-Yüksek devirlerde türibin devamlı dönmektedirBu esnada motoru kapamak turboya giden yağıda kapamak anlamına gelirBu durumda turbo yataklarında ciddi hasarlar oluşur.

-Motoru yağını her değiştirdiğinizde yağ filitresinide değiştirin ve ilk çalıştırmada yağ basıncının sağlandığına emin olun.

Kaynak: http://www.forumacil.com/araclar-teknik-bilgiler/23574-turbo-nedir-ve-ne-ise-yarar-teknik-bilgiler.html#ixzz1t9w2fXFR adresinden alıntıdır...

Haber : Oğuzhan KÜÇÜKGÜÇLÜ