5. NESİL SAVAŞ UÇAĞI; F-35 MÜŞTEREK TAARRUZ UÇAĞI (JOİNT STRİKE FİGHTER)

F-35 Lightning II (Yıldırım II) (Joint Strike Fighter / Müşterek Saldırı Uçağı), savaştaki her amaç için farklı uçak geliştirmenin masraflı olmasından dolayı tek bir uçağın tüm görevleri yerine getirmesi amacıyla tasarlanan bir savaş uçağıdır. Aynı zamanda ABD’nin son insanlı savaş uçağı projesidir.

F-35 Savaş Uçağı Projesi ABD ve İngiltere önderliğinde ve Türkiye, İtalya, Hollanda, Avustralya, Kanada, Danimarka ve Norveç’in bulunduğu 9 ülkeden oluşan konsorsiyum(şirketler birliği) tarafından yürütülmektedir. Bu 9 ülkenin almayı planladığı toplam savaş uçağı sayısının 3 bin 140 olduğunu açıklandı.

Artan maliyet yüzünden sıkıntılar yaşayan F-35 projesi buna rağmen gelişmiş özellikleriyle dikkat çekmeye devam ediyor.

F-35 projesi kapsamında üretilmesi planlanan üç ayrı tip uçak bulunmaktadır.

·         F-35A, Geleneksel kalkma ve inme (CTOL)

·         F-35B, Kısa kalkış dikey iniş (STOVL)

·         F-35C, Uçak gemileri için tasarlanmış (CV) sürüm.

F35’İN GENEL ÖZELLİKLERİ

- Uzunluk: 15.37 m.

- Yükseklik: 5.28 m.

- Kanat açıklığı: 10.65 m.

- Boş ağırlığı: 13.170 kg (A)

- Yüklü ağırlığı: 20.100 kg

- Azami Kalkış Ağırlığı: 27.200 kg

Projenin ana üstlenicileri Lockheed Martin, Northrop Grumman ve BAE Systems şirketleridir.

Lockheed Martin’in F-35 (Joint Strike Fighter-Müşterek Taarruz Uçağı) ekibi ilk uçağın montajını tamamladı. Yer testleri için fabrikadan çıkartılan F-35’in konvansiyonel kalkış ve inişten oluşacak ilk uçuşunun sonbaharda yapılması planlanıyor. 19 Şubat’ta tamamlanan üretim programının, kapsamlı bir tasarım güncelleme, montaj kesinliği ve yenilikçi üretim süreci olduğu açıklandı.

 

Uçak, ilk aşamada kapsamlı yakıt sistemi denetiminden geçeceği yakıt tesisine götürüldü. Yakıt sistemi testlerini, yapısal testler ve yer titreşim testleri izleyecek. Motor testleri bahar sonunda, pist testleri ilk uçuştan önce gerçekleştirilecek. Lockheed Martin, F-35’i endüstriyel ortakları Northrop Grumman ve BAE Systems ile birlikte geliştirdi. Proje kapsamında, birbirlerinin yerine kullanılabilen iki ayrı F-35 motoru geliştirme konusunda yürütülen çalışmalar tamamlandığında, F-35 bugüne kadar uçan en güçlü tek motorlu taarruz uçağı olacak. 

Joint Strike Fighter programı Başkan Yardımcısı Tuğgeneral C.R. Davis, “Henüz programın başındayız ve yapacak çok işimiz var, ancak F-35'in uçuşa hazır hale gelmesi çok önemli bir kilometre taşı “açıklamasını yaptı. 

Süpersonik, çok fonksiyonlu beşinci nesil bir casus taarruz uçağı olan F-35 artık yaşlanmakta olan AV-8B, A-10, F-16, F/A-18 Hornet ve Birleşik Krallıkta kullanılan GR.7 ve Harrier uçaklarının yerini almak üzere tasarlandı.

PEKİ TÜRKİYE’NİN PROJEYE BAKIŞI NEDİR?

--Türkiye ile ABD arasında Ortak Taarruz Uçağı Projesi'nde yazılım krizi baş gösterdi. 

--Türkiye, 11 milyar dolar ödemeyi planladığı F-35 uçaklarının yazılım kodlarını ABD şirketi Lockheed Martin'den istedi, ancak cevap alamadı. 

--Türkiye, ABD ile F-16 uçakları için de benzer sorun yaşamıştı. Bu nedenle işi sıkı tutan Türkiye şimdi F-35 alım kararını gözden geçiriyor. 

--Türkiye 2020 yılında tümüyle envanterden çıkarmaya hazırlandığı F-16 uçaklarının yerine yeni savaş uçağı için arayışını sürdürüyor. 

--Locheed Martin'in geliştirdiği 'ortak taarruz uçağı' olarak bilinen F-35'ler şimdilik en güçlü aday olarak görünüyor. 

--Türkiye, geliştirme çalışmalarına 175 milyon dolar ödeyerek proje ortağı haline geldiği uçakların alımı için ön araştırmalara başladı. 

--Locheed Martin F-35'lerin yazılım kodlarını Türkiye'ye göndermiyor 

--Alım kararı vermeden önce Locheed Martin firmasına, F-35 uçağının en önemli bölümünü oluşturan yazılım kodlarını verip vermeyeceği de soruldu. Bu kodlar uçağın en kritik sistemini oluşturuyor ve yazılım kodları verilmediği sürece uçaklarla istenilen tüm görevleri yapmak mümkün olmayacak. 

--Firma Türkiye'nin bu isteğine uzun süredir yanıt vermiyor. Bu durum Ankara'da kodların verilmeceği biçiminde yorumlandı. 11 milyar dolar maliyet getirmesi beklenen projede yazılım kodlarının alınamaması ciddi sorun yaratacak. 

--120 uçak almayı planlayan Türkiye, yeni seçenek arayışlarını da sürdürüyor. 

--Yazılım kodları nedeniyle F-16'larda sorun yaşanmıştı 

--Türkiye, yazılım kodları konusunda daha önce de iki ciddi sorun yaşadı. F-16 uçakları NATO yazılımına sahip olduğu için Türkiye, bu uçakların dost düşman tanıma sistemlerinde değişiklik yapamadı. 

--Uçakların Ege'deki Yunan uçaklarını sürekli dost olarak algılaması sorun yaratıyordu. Sorun uzun görüşmeler sonrasında yıllar sonra ancak aşılabildi. 

--Saldırı helikopteri ihalesinde de aynı sorun yaşanmış ve ABD şirketi Bell Textron helikopterin görev bilgisayarının yazılımının Türkiye'de yapılmasına yanaşmamıştı. Türkiye, bir dizi sorun sonrasında bu helikopterleri seçenek dışı bırakmıştı.

 UMARIM…!!! Dünyanın en büyük savunma ve havacılık projesi olarak değerlendirilen ve önümüzdeki 40 yılın taarruz uçağı olarak öngörülen "Müşterek Taarruz Uçağı" (Joint Strike Fighter) projesi insanlığa ve ulusumuza yararlı olur.

Saygılarımla

Kamil Yasin KARPUZ